 اورانوس از دید ویجر ۲ | |||||||||||||||||||
| اکتشاف | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| کشف توسط | ویلیام هرشل | ||||||||||||||||||
| تاریخ کشف | ۱۳ مارس ۱۷۸۱ | ||||||||||||||||||
| مبدا J۲۰۰۰ | |||||||||||||||||||
| نیممحور بزرگ | ۲٬۸۷۶٬۶۷۹٬۰۸۲ کیلومتر ۱۹٫۲۲۹ ۴۱۱ ۹۵ AU | ||||||||||||||||||
| خروج از مرکز | ۰٫۰۴۴ ۴۰۵ ۵۸۶ | ||||||||||||||||||
| آنومالی متوسط | ۱۴۲٫۹۵۵ ۷۱۷° | ||||||||||||||||||
| انحراف | ۰٫۷۷۲ ۵۵۶° نسبت به دایره‌البروج ۶٫۴۸° نسبت به استوای خورشید ۱٫۰۲° نسبت به Invariable plane[۱] | ||||||||||||||||||
| اوج | ۳٬۰۰۴٬۴۱۹٬۷۰۴ km ۲۰٫۰۸۳ ۳۰۵ ۲۶ AU | ||||||||||||||||||
| حضیض | ۲٬۷۴۸٬۹۳۸٬۴۶۱ km ۱۸٫۳۷۵ ۵۱۸ ۶۳ AU | ||||||||||||||||||
| تناوب مداری | ۳۰٬۷۹۹٫۰۹۵ روز ۸۴٫۳۲۳ ۳۲۶ yr | ||||||||||||||||||
| میانگین سرعت مداری | ۶٫۸۱ km/s[۳] | ||||||||||||||||||
| قمرها | ۲۷ | ||||||||||||||||||
| مشخصات فیزیکی | |||||||||||||||||||
| شعاع استوایی | ۲۵٬۵۵۹ ± ۴ km ۴٫۰۰۷ برابر زمین[۴][c] | ||||||||||||||||||
| شعاع قطبی | ۲۴٬۹۷۳ ± ۲۰ km ۳٫۹۲۹ برابر زمین[۴][c] | ||||||||||||||||||
| پختگی قطبین | ۰٫۰۲۲ ۹ ± ۰٫۰۰۰ ۸[b] | ||||||||||||||||||
| مساحت سطح | ۸٫۱۱۵ ۶×۱۰۹ km²[۵][c] ۱۵٫۹۱ برابر زمین | ||||||||||||||||||
| حجم | ۶٫۸۳۳×۱۰۱۳ km³[۳][c] ۶۳٫۰۸۶ Earths | ||||||||||||||||||
| جرم | (۸٫۶۸۱۰ ± ۰٫۰۰۱۳)×۱۰۲۵ kg ۱۴٫۵۳۶ برابر زمین[۶] GM=۵ ۷۹۳ ۹۳۹ ± ۱۳ km³/s² | ||||||||||||||||||
| متوسط چگالی | ۱٫۲۷ g/cm³[۳][c] | ||||||||||||||||||
| گرانش سطحی | ۸٫۶۹ m/s²[۳][c] ۰٫۸۸۶ g | ||||||||||||||||||
| سرعت فرار | ۲۱٫۳ km/s[۳][c] | ||||||||||||||||||
| تناوب چرخش | −۰٫۷۱۸ ۳۳ day ۱۷ h ۱۴ min ۲۴ s[۴] | ||||||||||||||||||
| سرعت چرخش در استوا | ۲٫۵۹ km/s ۹٬۳۲۰ km/h | ||||||||||||||||||
| Axial tilt | ۹۷٫۷۷°[۴] | ||||||||||||||||||
| بعد قطب شمال | ۱۷ h ۹ min ۱۵ s ۲۵۷٫۳۱۱°[۴] | ||||||||||||||||||
| میل قطب شمال | −۱۵٫۱۷۵°[۴] | ||||||||||||||||||
| آلبدو | ۰٫۳۰۰ (bond) ۰٫۵۱ (geom.)[۳] | ||||||||||||||||||
| دمای سطح ۱ بار مرحله[۸] ۰٫۱ bar (تروپوسفر)[۹] |
| ||||||||||||||||||
| قدر ظاهری | ۵٫۹[۷] تا ۵٫۳۲[۳] | ||||||||||||||||||
| قطر زاویه‌ای | ۳٫۳"–۴٫۱"[۳] | ||||||||||||||||||
| Scale height | ۲۷٫۷ km[۳] | ||||||||||||||||||
| ترکیب | (زیر ۱٫۳ بار)
| ||||||||||||||||||
اورانوس(
/ˈjʊərənəs/ پرونده یا /jʊˈreɪnəs/ پرونده[۱۱]) (در اسطوره‌های یونان οὐρανός، خدای آسمان و معادل پارسی سره آن آهوره[۱۲]) هفتمین سیاره از نظر نزدیکی به خورشید[۱۳] وچهارمین سیاره از نظر اندازه و سومین سیاره از نظر جرم است. اورانوس هر ۸۴ سال و ۷ روز یک بار به دور خورشید می‌گردد و همچنین هر ۱۰ ساعت و ۴۸ دقیقه یک دور به دور خودش می‌چرخد. اورانوس دارای ۵ قمر به نام‌های میریندا، آریل، آمبریل، تیتانیا و ابرون است. این سیاره را ویلیام هرشل در سال ۱۷۸۱ میلادی کشف کرد.[۱۴] یکی از سیارات نه گانه منظومه شمسی که از لحاظ بعد فاصله اش نسبت به خورشید در ردیف هفتم پس از زحل قرار گرفته‌است فاصله متوسط این سیاره تا خورشید۲٬۸۶۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر[۱۴] و۶۳ بار از کره زمین بزرگ‌تر است.اورانوس ۲۷ ماه طبیعی دارد.این سیاره با چشم غیرمسلح دیده می‌شود[۱۵] و یکدور حرکت انتقالیش بدور خورشید۸۴ سال طول می‌کشد. محور حرکت وضعی این سیاره کاملاً با مدار حرکت انتقالیش منطبق است.سفرهای اکتشافی به این سیاره کمتر از ده ماموریت بوده[۱۶] که شاخصترینش ماموریت ویجر ۲ بود که این فضاپیما در ژانویه ۱۹۸۶ به آن رسید.[۱۷]
فهرست مندرجات |
تاریخچه
کشف
علائم اختصاری
وجه تسمیه
اورانوس واژه‌ایست یونانی به معنای آسمان، و نیز خدایگان آسمان نیز در میان یونانیان به همین نام خوانده می‌شد. میان غربیان در بین سیارات هشگانه اورانوس تنها سیاره‌ای است که نام خود را از افسانه‌های یونانی برگرفته‌است. (برخلاف سایرین که نامی برگرفته از افسانه‌های رومی دارند. [۱۸]).
آریاییان در آغاز برای مفهوم الوهیت نامی نداشتند و هریک از قوا و عناصر طبیعت را به نامی که داشت ستایش و نیایش میکردند. در آغاز، آسمان، اجرام سماوی و پدیدههایی چون ماه، ستارگان، رعد و برق و باد را میپرستیدند. و چون بالاترین خدایان، خدای آسمان بود، کلمة عام برای مفهوم «خدا» در اغلب زبانهای آریایی از کلمة دیهئوس (ایرلندی، دیا توتُنی باستان، زیو، سنسکریت، دِوَه، لاتین، دِئوس، لیتوانیایی، دیهوَس...) اخذ شده‌است، چنانکه «زئوس» در یونانی یو (پیتر) در لاتین، دیائوس در سنسکریت، خدای آسمان است (از ریشة دیو = تابیدن، نور افشاندن) (هیستینگز، ذیل دین آریاییان). نام دیگر خدای آسمان نزد آریاییان کهن، وَرونه (نزد یونانیان، اورانوس) بود. این نام بیشتر به پهنة آسمان و گستردگی و فراگیری آن نظر داشت (از ریشة var = پوشاندن)؛ بعدها در ایران «آهوره» جای «ورونه» را گرفت (دوشمن گیمن، ۳۳۴؛ گوش، ۲۲۱, ۲۲۲). نزد ایرانیان و هندیان، ورونه یا «میتره» (در سنسکریت، یا میثره در اوستا) ارتباط بسیار نزدیک داشت و غالباً نام هر دو با هم میآمد (همانجا؛ کریستنسن، ۳۸). در اوستا، میثره که رابطهای نزدیک با خورشید داشت، بر چراگاههای پهناور آریایی فرمانروایی میکرد. سرچشمة دادگری بود و پاسدار پیمان و نگهبان خانه و خنواده (اومستد، ۳۴). او خدای حافظ قانون و نگهبان پیمان بود (موله، ۳۹).[۱۹]
مدار و چرخش
در مدار آن بی‌نظمی‌هایی دیده شده است[۲۰] بررسی این بی نظمی‌ها منجر به کشف نپتون شد.[۲۱]به علت اینکه کجی مححور چرخش آن از ۹۰ درجه بیشتر و برابر ۹۸ درجه[۲۲][۲۳] یا دقیقتر '۹۷º۵۴ [۲۴]است چرخش سیاره پادساعتگرد است.[۲۵]نزدیک‌ترین فاصله آن به زمین ۲۷٬۲۰۰ میلیون کیلومتر است.[۲۶]خروج از مرکز آن ۰.۰۷۴۲ بوده که بسیار به دایره نزدیک است.به علت اینکه این سیاره ۹۸ درجه انحراف دارد در یک چهارم حرکت آن به دور خورشید یکی از قطب‌هایش به سمت زمین است و یک چهارم بعد استوایش و یک چهارم پس از آن قطب مخالف و در انتها دوباره استوایش به سمت زمین خواهد بود.[۲۷][۲۸]
کجی محور
تنها ناهید کجی محور بیشتری از اورانوس و برابر ۱۷۷ درجه دارد.اما علت این کجی احتمالا برخورد جسمی به ابعام زمین به این سیاره و در اوایل دوران زندگی‌اش بوده‌است.[۲۳][۲۹]
بینایی
از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۶ قدر ظاهری اورانوس بین +۵.۶ تا +۵.۹ متغییر بوده است و در صورتی که در حالت ایده‌آل چشم غیرمسلح توانایی دیدن قدر ۶.۵ را دارد*[۳۰](این به این معنی است که می‌توان در شرایط ایده‌آل این سیاره را دید)[۷] اندازه زاویه‌ای این سیاره بین ۳.۴ تا ۳.۷ ثانیه قوسی متغییر است[۷]اما در حالت مقابله به ۳.۶ ثانیه قوسی می‌رسد.[۳۱] در صورتی که اندازه زاویه‌ای زحل ۱۶ تا ۲۰ ثانیه قوسی و مشتری بین ۳۲ تا ۴۵ ثانیه قوسی است.[۷]
ساختار دورنی
جرم این سیاره برابر (۰٫۰۰۱۳ ± ۸٫۶۸۱۰)×۱۰۲۵ kg و ۱۴٫۵۳۶ برابر زمین است[۶]و چگالی آن ۱.۲۵ برآورد می‌شود[۲۳] در نتیجه احتمال می‌رود از جو بسیار ضخیم ،گوشته‌ای مایع و هسته‌ای جامد و کوچک تشکیل شده باشد[۳۲][۳۳].شتاب گرانشی آن نیز ۹۰ درصد شتاب گرانشی زمین تخمین زده شده‌است.[۲۳] دمای بخش مایع آن ۲۳۰۰ درجه سانتیگراد و هسته آن ۷۰۰۰ درجه سانتیگراد است.[۲۳]
گرمای درونی
جو
در جو آن هیدروژن(به شکل H2) و ۱۲ درصد هلیوم و مقدار کمی متان وجود دارد اما از آنجایی که متان به شدت نور قرمز را جذب می‌کند این سیاره به رنگ آبی مایل به سبز دیده می‌شود.[۳۴][۳۵]برررسی مادون قرمز حاکی از آن است که دمای این سیاره برابر ۵۸ درجه کلوین است.[۳۶][۲۶][۲۳][۳۷]در ارتفاعات بالایی آن بادهایی با سرعت ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر می‌وزند.و البته گردبادهایی نیز در آن وجود دارند که به شکل لکه‌هایی دیده می‌شوند.[۲۳]
تصاویر رایانه‌ای نشان می‌دهدابرهای آمونیاکی به بزرگی ۲ تا ۴ کیلومتر[۱۴]در زیر جو اورانوس و در ارتفاعات پایین قرار دارند و این ابرها در استوا در طی ۱۵ ساعت یک بار دور سیاره می‌زنند ولی در نزدیکی قطب این مقدار به ۱۵ ساعت می‌رسد.[۳۸]به نظر می‌رسد این سیاره دارای یونیسفر قوی باشد.[۱۴]
ترکیب
تروپوسفر
جو بالایی
حلقه‌ها
حلقه‌های اورانوس در ده مارس ۱۹۷۷ در رصدخانه ایربورن کوئی‌پر ناسا و توسط جیمز الیوت[۳۹] کشف شد شد بدین گونه که قبل و بعد از اختفای یک ستاره پشت اورانوس،نور ستاره متناوبا کم و زیاد می‌شد و با بررسی های انجام گرفته در آن هنگام ثابت شد این سیاره ۵ حلقه دارد و بعدا به ۹ حلقه رسید[۴۰] بعد از گذر ویجر ۲ از اورانوس به یازده حلقه افزایش یافت.[۴۱]این حلقه‌ها به ترتیب از بیرونی‌ترین به درونی‌ترین عبارتند از:اپسیلون،1986U1R،دلتا،گاما،اتا،بتا،آلفا،۴،۵،۶ و 1986U2R[۴۲][۴۳]پهنای حلقه اپسلیون به صد کیلومتر می‌رسد و خرده ریزه‌های آن بین ۱۳ تا ۱۳.۶ سانتی‌متر است اما پهنای بقیه حلقه‌ها از ۱۰ کیلومتر تجاوز نکرده و از خرده ریزهای حلقه اپسیلون کوچکترند اما کل حلقه آلبدویی برابر ۵ درصد است.[۳۹]
میدان مغناطیسی
میدان مغناطیسی این سیاره ۵۵[۴۴] تا ۵۸.۵ درجه[۱۴] نسبت به محور چرخش آن تفاوت دارد.و پیش‌بینی می‌شود که مرکز مغناطیسی آن در مکان متفاوتی نسبت به مرکز سیارهو با فاصله‌ای حدودا ۸٬۰۰۰ کیلومتری[۱۴] باشد.[۴۵]ویجر ۲ اثبات نمود که در اطراف اورانوس میدان مغناطیسی قوی‌ای قرار دارد اما شدت آن یک دهم میدان مغناطیسی زحل است.[۴۶]با این حال قدرت آن به طور متوسط ۵۰ بار نیرومندتر از میدان مغناطیسی زمین است و دنباله‌ای به طول ۴۶۵٬۰۰۰ کیلومتر دارد.[۳۹]
اقلیم
تشکیل
قمر ها
اورانوس ۲۷ قمر طبیعی دارد که از آن ده قمر توسط ویجر ۲ کشف شد.[۴۷](۹ قمر در ژانویه ۱۹۹۶ کشف شده و در نام آنها 1996 وجود دارد و یک قمر در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۵ کشف و در نام آن 1995 وجود دارد.[۴۸])بیرونی‌ترین قمر آن اوبرون[۴۹] و بزرگترین قمر آن تیتانا با قطر ۱٬۵۸۰ کیلومتر است.[۴۸]دو قمر کوردلیا و اوفلیا لبه‌های حلقه اپسلیون را جاروب می‌کنند.[۵۰]
| نام | قطر(کیلومتر) | شعاع مدار گردش(کیلومتر) |
|---|---|---|
| اوبرون | ۱۵۵۰ | ۵۸۰۱۶۰ |
| تیتانا | ۱۵۸۵ | ۴۳۳۴۴۰ |
| اومبریل | ۱۱۸۵ | ۲۶۴۸۰۰ |
| آریل | ۱۱۶۰ | ۱۸۹۹۲۰ |
| میراندا | ۴۸۰ | ۱۲۸۶۴۰ |
| پوکا | ۱۶۰×۱۶۸ | ۸۵۴۹۰ |
| بلیندا | ۴۸ | ۷۴۶۶۰ |
| روالیند | ۴۸ | ۶۹۵۲۰ |
| پورشیا | ۹۶ | ۶۵۷۱۰ |
| ژولیت | ۸۰ | ۶۳۹۸۰ |
| دزدیمونا | ۴۸ | ۶۲۳۴۰ |
| کرسدا | ۸۰ | ۶۱۳۹۰ |
| بیانکا | ۴۸ | ۵۸۷۵۰ |
| اوفیلیا | ۲۴ | ۵۲۹۹۰ |
| کوردلیا | ۱۶ | ۴۹۰۱۰ |
0 comments:
Post a Comment